Năm 2025, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hưng Yên tiếp tục khẳng định vai trò của mình trong công tác thực hiện quyền kháng nghị - một trong những chức năng quan trọng, thể hiện rõ nét vai trò của Viện kiểm sát trong việc bảo đảm pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh, thống nhất. Bằng tinh thần chủ động, quyết liệt và bản lĩnh nghề nghiệp, công tác kháng nghị phúc thẩm trong lĩnh vực dân sự, hôn nhân và gia đình của ngành Kiểm sát Hưng Yên đã đạt nhiều kết quả nổi bật, tạo chuyển biến rõ rệt về chất lượng và hiệu quả.
Khẳng định quyết tâm nâng cao chất lượng kháng nghị
Ngay từ đầu năm, lãnh đạo Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hưng Yên xác định “nâng cao số lượng, chú trọng chất lượng kháng nghị” là nhiệm vụ trọng tâm và là khâu công tác đột phá của đơn vị.
Trên cơ sở chỉ đạo của Viện kiểm sát nhân dân tối cao, đặc biệt là Chỉ thị số 07/CT-VKSTC ngày 06/8/2021 của Viện trưởng VKSND tối cao về tăng cường công tác kháng nghị phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm, Viện kiểm sát tỉnh đã ban hành kế hoạch triển khai cụ thể; tổ chức các lớp tập huấn, chuyên đề nghiệp vụ; kiểm tra đột xuất các phiên tòa dân sự có kiểm sát viên tham gia để kịp thời chấn chỉnh, rút kinh nghiệm.
Phòng 9 đã tham mưu cho lãnh đạo Viện chỉ đạo kiểm sát viên hai cấp thực hiện nghiêm quy trình nghiên cứu hồ sơ, phát hiện vi phạm, tham mưu ban hành kháng nghị phúc thẩm, đồng thời tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong việc theo dõi, thống kê và quản lý dữ liệu kháng nghị, góp phần rút ngắn thời gian xử lý và nâng cao chất lượng tổng hợp.
.jpg)
Hình ảnh họp phòng để bàn giải pháp nâng cao chất lượng kháng nghị
Kết quả kháng nghị phúc thẩm đạt tỷ lệ chấp nhận tuyệt đối
Trong thời điểm từ ngày 01/10/2024 đến 30/9/2025, Viện kiểm sát hai cấp tỉnh Hưng Yên đã phát hiện 23 bản án dân sự của Tòa án có vi phạm nghiêm trọng về thủ tục tố tụng và đánh giá chứng cứ, đã tham mưu cho Lãnh đạo Viện phát hành 23 quyết định kháng nghị phúc thẩm, tập trung chủ yếu là án liên quan đến đất đai, chia thừa kế, chia tài sản chung. Trong đó:
Số kháng nghị ngang cấp: 12. Số Kháng nghị trên cấp (VKS tỉnh kháng nghị án do Tòa cấp huyện ban hành): 11.
Hiện Tòa án cấp phúc thẩm đã xét xử: 18 vụ. Kết quả xét xử: 18/18 (đạt 100%) Tòa án cấp phúc thẩm chấp nhận kháng nghị của VKS. Còn lại chưa xét xử: 5 vụ.
Tỷ lệ kháng nghị phúc thẩm của VKS/số bản án, quyết định của Tòa án bị cấp phúc thẩm sửa, hủy : 23/69 - chiếm tỷ lệ: 33,33%.( vượt 13,33 % so với chỉ tiêu Quốc Hội giao là ≥ 20%)
Các kháng nghị chủ yếu tập trung vào những vi phạm nghiêm trọng của Tòa án trong quá trình giải quyết vụ án, như:
- Vi phạm trong việc đánh giá chứng cứ dẫn đến xác định sai di sản thừa kế; Vi phạm trong việc giải quyết không đúng thẩm quyền và vượt quá yêu cầu khởi kiện; Vi phạm trong cách tuyên án dẫn đến bản án khó thi hành; Vi phạm trong việc xác định nghĩa vụ chịu án phí dân sự.
- Vi phạm trong việc không xem xét giải quyết yêu cầu của đương sự; vi phạm trong việc xác minh thu thập chứng cứ, xem xét thẩm định tại chỗ, đánh giá chứng cứ, vi phạm trong việc xem xét đưa người vào tham gia tố tụng; vi phạm trong việc xác minh thu thập chứng cứ, đánh giá chứng cứ;
- Vi phạm do xác định không đúng yêu cầu phản tố, không xem xét đến yêu cầu áp dụng thời hiệu; Vi phạm do không xem xét công sức cho người quản lý di sản khi giải quyết các tranh chấp chia di sản thừa kế; Vi phạm do Tòa án không thụ lý yêu cầu độc lập của người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan; Vi phạm do đánh giá chứng cứ chưa đầy đủ, toàn diện và áp dụng pháp luật chưa đúng; Vi phạm khi không thụ lý yêu cầu khởi kiện của đương sự nhưng lại ra quyết định đình chỉ giải quyết; Vi phạm do đưa thiếu người vào tham gia tố tụng.
.jpg)
Hình ảnh KSV tham gia phiên toà
Kháng nghị đảm bảo chặt chẽ, có căn cứ và được bảo vệ vững vàng tại phiên tòa
Một điểm sáng trong công tác kháng nghị của ngành Kiểm sát Hưng Yên là chất lượng lập luận, phân tích trong từng bản kháng nghị.
Trước khi ban hành, các kiểm sát viên được phân công đều nghiên cứu kỹ hồ sơ vụ án, xác định rõ bản chất pháp lý của tranh chấp, đối chiếu quy định pháp luật, đánh giá toàn diện tài liệu, chứng cứ. Các kháng nghị được trình bày mạch lạc, căn cứ rõ ràng, thể hiện tư duy pháp lý vững vàng, bám sát thực tiễn xét xử.
Tại các phiên tòa phúc thẩm, kiểm sát viên đã phát huy vai trò tranh luận, bảo vệ kháng nghị một cách tự tin, khoa học và thuyết phục.
Nhiều ý kiến của Viện kiểm sát đã được Hội đồng xét xử ghi nhận, qua đó củng cố niềm tin của nhân dân và các cơ quan tiến hành tố tụng đối với vai trò, vị thế của Viện kiểm sát trong hoạt động tư pháp.
.jpg)
Lãnh đạo \phòng 9 nghe VKS khu vực báo cáo thỉnh thị đường lối kháng nghị
Kinh nghiệm thực hiện tốt quyền kháng nghị
Từ thực tiễn công tác, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hưng Yên đã đúc rút được những kinh nghiệm trong việc nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện quyền kháng nghị như sau:
1. Bám sát hồ sơ, phát hiện vi phạm ngay từ giai đoạn sơ thẩm.
Kiểm sát viên cần chủ động kiểm sát chặt chẽ quá trình giải quyết vụ án ngay từ khi thụ lý, tham gia đầy đủ phiên tòa, phiên họp. Việc nắm chắc hồ sơ giúp phát hiện kịp thời vi phạm của Tòa án hoặc đương sự, tránh để vụ án có sai sót nghiêm trọng mà không được kháng nghị.
2. Chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi ban hành kháng nghị.
Trước khi trình lãnh đạo Viện ký kháng nghị, kiểm sát viên phải phân tích toàn diện hồ sơ, đối chiếu quy định pháp luật, xác định chính xác bản chất pháp lý của tranh chấp. Các kháng nghị phải đảm bảo về hình thức, căn cứ và nội dung, được thẩm định kỹ để tránh sai sót.
3. Tăng cường trao đổi nghiệp vụ giữa hai cấp kiểm sát.
Viện kiểm sát cấp huyện (nay là khu vực) trước khi phát hành kháng nghị cần tranh thủ ý kiến của Viện kiểm sát cấp trên trực tiếp để thống nhất quan điểm. Sự phối hợp chặt chẽ giúp kháng nghị có chất lượng cao hơn, tránh trường hợp thiếu căn cứ hoặc quan điểm chưa thống nhất.
4. Nâng cao kỹ năng tranh tụng và bản lĩnh bảo vệ kháng nghị tại phiên tòa.
Kiểm sát viên phải chuẩn bị sẵn đề cương hỏi, bài phát biểu phù hợp với diễn biến thực tế tại phiên tòa. Việc bảo vệ kháng nghị cần thể hiện thái độ khách quan, lập luận sắc bén, dựa trên chứng cứ và quy định pháp luật để thuyết phục Hội đồng xét xử.
5. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác kháng nghị.
Việc sử dụng công nghệ thông tin giúp kiểm sát viên dễ dàng tra cứu, so sánh, thống kê, phục vụ cho quá trình nghiên cứu hồ sơ và tổng hợp kinh nghiệm.
6. Tổ chức rút kinh nghiệm chuyên sâu sau mỗi vụ kháng nghị.
Sau khi kết thúc vụ án có kháng nghị, Phòng 9 đều tổ chức họp rút kinh nghiệm, phân tích ưu điểm, hạn chế trong quá trình xây dựng và bảo vệ kháng nghị. Qua đó, kiểm sát viên học hỏi lẫn nhau, nâng cao năng lực chuyên môn, hạn chế sai sót lặp lại.
7. Nâng cao năng lực, bản lĩnh của kiểm sát viên – yếu tố quyết định chất lượng kháng nghị.
Công tác kháng nghị chỉ thực sự có chất lượng khi kiểm sát viên có nền tảng pháp lý vững chắc và bản lĩnh nghề nghiệp cao. Vì vậy, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hưng Yên luôn chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng kiểm sát viên dân sự; tổ chức tập huấn chuyên đề, hướng dẫn kỹ năng phát hiện vi phạm và kỹ thuật lập luận pháp lý trong kháng nghị. Đặc biệt, lãnh đạo Viện luôn khuyến khích kiểm sát viên nghiên cứu sâu từng lĩnh vực chuyên biệt, xây dựng đội ngũ “mỗi người một lĩnh vực mạnh, mỗi lĩnh vực có người giỏi” để bảo đảm tính chuyên nghiệp, chuyên sâu trong công tác.
Nhờ đó, bản lĩnh, kỹ năng nghề nghiệp và tư duy pháp lý của đội ngũ kiểm sát viên được nâng cao rõ rệt. Nhiều kiểm sát viên trẻ đã trưởng thành nhanh chóng, đảm nhiệm tốt công tác kháng nghị, bảo vệ vững vàng quan điểm của Viện kiểm sát trước Hội đồng xét xử.
Khẳng định vai trò của Viện kiểm sát trong bảo đảm pháp chế và công lý
Những kết quả trong công tác kháng nghị năm 2025 là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả và bản lĩnh của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hưng Yên trong thực hiện quyền kháng nghị.
Thành công đó không chỉ góp phần bảo đảm pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh mà còn khẳng định vị thế, uy tín và trách nhiệm của ngành Kiểm sát trong hoạt động tư pháp, phục vụ hiệu quả nhiệm vụ chính trị của địa phương và củng cố niềm tin của nhân dân đối với cơ quan bảo vệ pháp luật.
Nguyễn Thị Anh – Phòng 9 Viện KSND tỉnh Hưng Yên